Het Schimmenrijk

96, New York City, 29 november, natuurlijke dood

Amerikaans steractrice en ondernemer. In Minnesota geboren dochter van Noorse immigranten was een roodharige schoonheid onder contract bij Warner Bros. en vooral MGM. Bekendste film was een laat succes, de Jules Verne-verfilming Journey to the Center of the Earth (Henry Levin, 1959). Aanvankelijk mannequin, model en amateurtoneelspeelster. Debuut in een hoofdrol in het voor een Oscar genomineerde My Wild Irish Rose (David Butler, 1947), na figuratie in Life with Father (Michael Curtiz, 1947). Vanaf The Bride Goes Wild (Norman Taurog, 1948) voornamelijk in MGM-films, merendeels succesvol bij het publiek, maar Dahls bijdrage was volgens filmencyclopedist Ephraïm Katz ‘meer decoratief dan ambitieus’.

Lees meerArlene Dahl

93, Moskou, 29 november, natuurlijke dood

Russisch regisseur en scenarioschrijver. Vormde een vast duo met de in Oekraïne geboren regisseur Aleksandr Alov (1923-83). Hun bekendste werk (scenario en regie) was wellicht Tegeran-43/Teheran 43, dat in 1981 de hoofdprijs won op het internationale festival van Moskou. De Russisch-Frans-Zwitserse coproductie (met onder meer Alain Delon en Curd Jürgens) was een enorme hit in de Sovjet-Unie, waar het 47,5 miljoen bezoekers trok, maar in Frankrijk een flop (94.000 bezoekers).

Lees meerVladimir (Naoemovitsj) Naoemov

68?, Murray Bridge (South Australia), 29 november, longkanker

Australisch acteur en danser, behorend tot het Yolngu-volk, voluit David Gulpilil Ridjimiraril Dalaithngu. Werd als 16-jarige gecast voor een hoofdrol in Walkabout (Nicolas Roeg, 1971), maar de credits vermelden zijn naam foutief als David Gumpilil. Groeide uit tot de bekendste aboriginal danser én filmacteur, met hoofdrollen in bij voorbeeld Storm Boy (Henry Safran, 1976), The Last Wave (Peter Weir, 1977) en The Tracker (top-billed in de titelrol; Rolf de Heer, 2002). Hij won de prijs voor beste acteur in de Cannes-sectie ‘Un certain regard’ voor het mede door hemzelf geschreven Charlie’s Country (top-billed; De Heer, 2013). Een andere in ‘Un certain regard’ bekroonde film (speciale juryprijs), Ten Canoes/10 Canoes, 150 Spears and 3 Wives (De Heer en Peter Djigirr, 2006), was een initiatief van Gulpilil, maar uiteindelijk resteren alleen zijn commentaar en vertelstem in de film. Wel speelt zijn zoon Jamie Gulpilil een van de hoofdrollen.

Lees meerDavid Gulpilil

81, Berlijn, 29 november, na een lange ziekte

Duits documentairemaker. Tweevoudig winnaar van het Parijse festival Cinéma du Réel, met Von wegen ‘Schicksal’ (eindexamenfilm Deutsche Film und Fernsehakademie Berlin; 1979), het portret van een gescheiden moeder, en Gotteszell – Ein Frauengefängnis (2001). In Nederland was Mit starrem Blick aufs Geld (1983), over de modewereld en haar zuster, fotomodel Hilde Kulbach, te zien.

Lees meerHelga Reidemeister

85, Fort Lauderdale FD, 29 november, COPD

Amerikaans bijrolacteur, stuntman en jazztrompettist. Speelde een slechterik in dienst van Yaphet Kotto in de Bond-film Live and Let Die (Guy Hamilton, 1973) en werd door een raam gegooid in Shaft (Gordon Parks, 1971).

Lees meerTommy Lane

90, Parijs?, 28 november, doodsoorzaak onbekend

Frans zangeres en actrice. Bekendste filmrol in de radiosatire Tout le monde il est beau, tout le monde il est gentil (Jean Yanne, 1972). Vertolkte de titelsong van Lola (Jacques Demy, 1961), geschreven door Michel Legrand en Agnès Varda. Speelde kleine rolletjes in Casque d’or (Jacques Becker, 1952) en La garçonne (Jacqueline Audry, 1957), officieel debuut in Meurtre en 45 tours (Etienne Périer, 1960), waarin ze ook het chanson Depuis le temps zingt.

Lees meerJacqueline Danno