94, Parijs, 11 juli, na een lange ziekte
In Tsjecho-Slowakije geboren Frans schrijver, stateloos vanaf 1979, sinds 1981 met de Franse en vanaf 2019 ook met de Tsjechische nationaliteit. Zijn bekendste roman Nesnesitelna lehkost byti/De ondraaglijke lichtheid van het bestaan (1984) werd verfiilmd als The Unbearable Lightness of Being (Philip Kaufman, 1988); de scenariobewerking door Jean-Claude Carrière en de regisseur kreeg een Oscarnominatie, net als het camerawerk van Sven Nykvist, maar Kundera zelf was uiterst ontevreden over het resultaat en verhinderde elke poging tot nieuwe romanverfilmingen.De filosofische en veelal cynische stijl van Kundera bracht hem na het einde van de Praagse lente in conflict met de Tsjecho-Slowaakse autoriteiten; zijn eerste roman Zert/The Joke/De grap (1969), een satire van het totalitarisme, werd verboden, net als de gelijknamige film (Jaromil Jires, 1969), waarvoor Kundera zelf het scenario had geschreven, samen met de regisseur. Na de val van het communisme in 1989 kreeg de film alsnog een nationale en internationale distributie. Dezelfde roman lag ook ten grondslag aan een Poolse korte film, Za brama (Michal Nekanda-Trepka, 1972). Kundera schreef het scenario voor de eveneens verboden lange speelfilm Ja, truchlivy buh/I, Distressing God (samen met regisseur Antonin Kachlik, 1969), gebaseerd op enkele korte verhalen uit zijn bundel Smesne lasky/Laughable Loves/Lachwekkende liefdes (1968), alsmede de korte film 8 minuti e mezzo. Cosa rest di Federico Fellini? (samen met regisseur Francesco Fogliotti, 2013). Andere verfilmingen van Kundera’s werk zijn bij voorbeeld Nikdo se nebude smat/Nobody Will Laugh (naar het gelijknamige korte verhaal; Hynek Bocan, 1965), later opnieuw verfilmd voor de Kroatische televisie als Nitko se nece smijati (Silvije Petranovic, 1985), en verschilllende korte en tv-films in bij voorbeeld Polen, Servië, Engeland, Griekenland, Mexico en Iran. Hoofdpersoon van de Tsjechisch-Franse documentaire Milan Kundera: Od Zertu k Bezvyznamnosti/Milan Kundera: From The Joke to Insignificance (Milos Smidmajer, 2021). Vanaf de tweede helft van de jaren 80 schreef Kundera in het Frans en wilde hij als Franse schrijver gezien worden. Een in 2008 in het Tsjechische weekblad Respekt gepubliceerde beschuldiging dat de jonge Kundera in 1950 een uit het Westen teruggekeerde overloper zou hebben aangegeven bij de politie, bleek niet voldoende met overtuigend bewijs gestaafd te kunnen worden.