Het Schimmenrijk

78, Londen, 24 december, keelkanker

Engels toneel- en scenarioschrijver en acteur. Winnaar van de Nobelprijs voor de literatuur 2005. Aanvankelijk acteur, debuteerde als toneelschrijver in 1959. Zijn vervreemdende theaterteksten definieerden een genre en werden vaak verfilmd, veelal in een eigen scenariobewerking: The Caretaker/De huisbewaarder (Clive Donner, 1963), The Birthday Party (William Friedkin, 1968), The Homecoming (Peter Hall, 1973) en Betrayal (Oscarnominatie; David Jones, 1983). Zelf adapteerde hij werk van Robin Maugham – The Servant (Joseph Losey, 1963) – , Penelope Mortimer – The Pumpkin Eater (Jack Clayton, 1964) -, Trevor Dudley Smith – The Quiller Memorandum (Michael Anderson, 1966) – , Nicholas Mosley – Accident (Losey, 1967) – , L.P. Hartley – The Go-Between (Gouden Palm; Losey, 1970) – , F. Scott Fitzgerald – The Last Tycoon (Elia Kazan, 1976) – , John Fowles – The French Lieutenant’s Woman (Oscarnominatie; Karel Reisz, 1981) – , Russell Hoban – Turtle Diary (John Irvin, 1985) – , Fred Uhlman – Reunion (Jerry Schatzberg, 1989) – , Margaret Atwood – The Handmaid’s Tale (Volker Schlöndorff, 1990) – , Ian McEwan – The Comfort of Strangers/Cortesie per gli ospiti (Paul Schrader, 1990) – , Franz Kafka – The Trial/Het proces (David Jones, 1993) – en Anthony Shaffer – Sleuth (Kenneth Branagh, 2007) – . Regisseerde enkele tv-films en een verfilming van Simon Gray’s stuk Butley (1974). Acteerde in de jaren vijftig in het theater onder de naam David Baron en later in films als The Tamarind Seed (Blake Edwards, 1974), Mansfield Park (Patricia Rozema, 1999) en The Tailor of Panama (John Boorman, 2001). Op hoge leeftijd militant activist tegen de Amerikaans-Britse inval in Irak.

Fragment uit The Caretaker met Donald Pleasence en Alan Bates

81, München, 22 december, hartaanval

Duits acteur. Internationaal vooral bekend door de hoofdrol van Sepp, de burgemeester, in de zeer succesvolle seksklucht Liebesgrüße aus der Lederhose/Vrolijke ontucht in Tirol (Franz Marischka, 1973) en vijf vervolgfilms. Ook in vergelijkbaar softpornowerk als Die Stoßburg (tegenover John Kraaykamp; Marischka, 1973), Vergiss beim Sex die Liebe nicht: Der neue Schulmädchenreport 13. Teil (Walter Boos, 1980) en Die liebestollen Lederhosen/Laat die Tirolers maar schuiven (Ernst W. Kalinke, 1982), alsmede verschillende afleveringen in de serie Laß jucken, Kumpel.

91, Paradise Valley AZ, 21 december, hartfalen

Amerikaans toneel- en scenarioschrijver. Bewerkte onder meer Miguel Cervantes’ Don Quixote tot de musical Man of La Mancha en het script van de gelijknamige film, een kolossale flop (Arthur Hiller, 1972). Ook lag zijn toneelbewerking van Ken Keseys One Flew over the Cuckoo’s Nest mede ten grondslag aan de filmversie (Milos Forman, 1975). Schreef de scripts van The Vikings (Richard Fleischer, 1958), Quick Before It Melts (Delbert Mann, 1964), Mister Buddwing (Mann, 1966) en A Walk with Love and Death (naar roman van de oorspronkelijk Nederlandse Hans Koningsberger; John Huston, 1969).

Peter O’Toole en Sophia Loren in Man of La Mancha

83, Old Lyme CT, 20 december, hartaandoening

Amerikaans regisseur. Oscarnominatie voor het anti-racistische To Kill a Mocking Bird (1962); van de in totaal acht nominaties won de film er drie. Debuteerde na ampele ervaring in televisiedrama met de biografie van honkballer Jimmy Piersall, Fear Strikes Out (1957). Specialist in kwaliteitsdrama’s met een vaak liberale ondertoon. Onder meer The Rat Race (1960), The Great Impostor (1961), Come September (1961), The Spiral Road (1962), Love with the Proper Stranger (1963), Baby the Rain Must Fall (1965), Inside Daisy Clover (1965), Up the Down Staircase (1967), The Stalking Moon (1968), Summer of ’42 (1971), The Other (1972), Bloodbrothers (1978), Same Time, Next Year (1978), Clara’s Heart (1988) en The Man in the Moon (1991). Broer van acteur Richard Mulligan.

Opening van To Kill a Mockingbird

76, Londen, 20 december, natuurlijke dood

Engels schrijver, dichter en journalist. Bewerkte zijn eigen toneelstuk tot het scenario van Man Friday (Jack Gold, 1975) en bewerkte Peter Weiss’ stuk Marat/Sade (Peter Brook, 1967). Schreef het commentaar bij de documentaire The Body (Roy Battersby, 1970). Speelde een rol in de Australische speelfilm Celia (Ann Turner, 1988).

83, Bochum, 19 december, doodsoorzaak onbekend

Duits actrice, bijgenaamd Die Perle der Rurhgebiet. Speelde in het Bochumer Schauspielhaus, in vele televisieproducties en in films als Die Zärtlichkeit der Wölfe (Ulli Lommel, 1973), Zündschnüre (Reinhard Hauff, 1974), Die Abfahrer (Adolf Winkelmann, 1978), Lena Rais (Christian Rischert, 1979), Jede Menge Kohle (Winkelmann, 1981), Super (Winkelmann, 1984), Die zweite Heimat – Chronik einer Jugend (Edgar Reitz, 1993), Männerpension (Detlev Buck, 1996) en Das erste Semester (Uwe Boll, 1997).