Peter O’Toole

81, Londen, 14 december, na een lange ziekte

Iers-Brits acteur, die zei zelf niet te weten of hij in het Ierse Connemara of het Engelse Leeds geboren was. Recordhouder in aantal Oscarnominaties voor mannelijke hoofdrol (acht in totaal) zonder er ooit een te winnen, behalve een speciale oeuvre-Oscar in 2003. De nominaties hadden betrekking op zijn eerste grote succes, als de blauwogige Britse spion in het romantische woestijndrama Lawrence of Arabia (David Lean, 1962), de rol van koning Hendrik II in de verfilming van Jean Anouilhs toneelstuk Becket (Peter Glenville, 1964), hetzelfde personage in The Lion in Winter (top-billed; Anthony Harvey, 1967), de titelrol van een leraar in de tweede filmversie van Terence Rattigans Goodbye, Mr. Chips (top-billed; Herbert Ross, 1969), misschien wel zijn beste rol als flippende aristocraat met messiasneigingen in The Ruling Class (top-billed; Peter Medak, 1972), The Stunt Man (top-billed; Richard Rush, 1980), als alcoholistische actieheld in My Favorite Year (top-billed; Richard Benjamin, 1982) en ten slotte als bejaard acteur in Venus (Roger Michell, 2006).

Zijn acceptatie van de hoofdrol van een net overleden steracteur in de Nederlandse film Wings of Fame (Otakar Votocek, 1990) was cruciaal voor de financiering. De zoon van een Ierse bookmaker en een Schotse moeder groeide op in Leeds. Aanvankelijk wilde hij journalist worden, maar na een korte loopbaan bij de marine belandde hij op de Royal Academy of Dramatic Arts, als klasgenoot van Richard Harris, Albert Finney en Alan Bates. Speelde enige tijd toneel, vooral in Bristol, en maakte zijn onopvallende filmdebuut in de Disneyproductie Kidnapped (Robert Stevenson, 1960). Na een rol tegenover Anthony Quinn in de Eskimofilm The Savage Innocents (Nicholas Ray, 1960) en tegenover Aldo Ray in The Day They Robbed the Bank of England (John Guillermin, 1960), kreeg hij onverwachts als vrijwel onbekende de hoofdrol van T.E. Lawrence in Leans prestigeproductie, die Marlon Brando en Finney hadden afgewezen. Sindsdien kleeft aan O’Toole een zekere legendevorming, nog versterkt door zijn neiging tot overmatig alcoholgebruik. Hij trad op in films als Joseph Conrads Lord Jim (top-billed in titelrol; Richard Brooks, 1965), tegenover Peter Sellers in de door Woody Allen geschreven komedie What’s New Pussycat (Clive Donner, 1965), tegenover Audrey Hepburn in How to Steal a Million (William Wyler, 1966),