90, Bourganeuf (Creuse), 30 oktober, natuurlijke dood
Engels filmmaker en mediacriticus. Grondlegger van het zogeheten docudrama, waarin overwegend niet-professionele acteurs in de stijl van een documentaire of een nieuwsverslag gebeurtenissen met een grote maatschappelijke en politieke invloed uit het verleden of de toekomst (re)construeren. Zijn bekendste film The War Game (1966), over de gedetailleerde gevolgen van een nucleaire aanval op Groot-Brittannië, werd door opdrachtgever BBC niet uitgezonden, naar verluidt op aandringen van de regering-Wilson. De film kwam wel in de bioscoop en won een Oscar in de categorie ‘beste lange documentaire’. Opgeleid in Cambridge en aan de Royal Academy of Dramatic Arts (RADA) raakte Watkins in de jaren 50 gefascineerd door amateurfilms. Tot zijn korte films uit deze periode behoren The Web (over D-Day; 1956), The Diary of an Unknown Soldier (over de Eerste Wereldoorlog; 1959) en The Forgotten Faces (over de Hongaarse opstand van 1956; 1961). Vervolgens werd Watkins gerekruteerd door de BBC, waar hij Culloden (1964) maakte, over de Jakobitische opstand van 1746. Na de aanvaring met de BBC over de uitzending van zijn volgende film, regisseerde, schreef en produceerde Watkins zijn enige echte fictiefilm, Privilege (1967), met de popster Paul Jones in de hoofdrol.
De parabel over de macht van de media, die Watkins de ‘monoform’ noemde, werd een grote flop; hij zou al zijn volgende films in het buitenland maken, onder neer in Zweden, de Verenigde Staten, Frankrijk en Denemarken: Gladiatorerna/The Gladiators/The Peace Game (1969), Punishment Park (1971), Edvard Munch (1974), Fällan/The Trap (1975), 70-talets människor/70’ernes folk (1975), de Deense dystopie Aftenlandet/Evening Land (1977), de veertiendelige documentaireserie over de nucleaire industrie Resan/The Journey (1987), het Australische The Media Project (over de mediatisering van de Eerste Golfoorlog; 1991), Fritänkaren/The Freethinker (over August Strindberg, 1994) en La Commune (Paris, 1871) (2000).
Hij publiceerde in 2004 het boek Media Crisis, waarin hij het monopolie en de eenvormigheid van de massamedia analyseert en zich verbaast over het gebrek aan debat daarover. Eind jaren 60 schreef hij een persoonlijke brief aan John Lennon en Yoko Ono, met de oproep dat mensen in hun positie hun invloed moesten aanwenden om de media te gebruiken ten bate van de wereldvrede. Lennon en Ono zeiden later dat die brief de belangrijkste aanzet had gevormd voor hun bed-ins en ander vredesinitiatieven. Woonde onder meer in Canada, Litouwen en Frankrijk. Vader van acteur Gérard Watkins.